Uitgelezen: Drang naar het Oosten - Vlaamse soldaten en kolonisten aan het oostfront. Brief aan Frank Seberechts.

Beste Frank,

Ik las het boek Voor Vlaanderen, Volk en Führer van Aline Sax. In dat boek doet zij onderzoek naar de beweegredenen die mensen aanzetten tot collaboreren. Uit dat onderzoek blijkt al duidelijk dat het Vlaamse idealisme als beweegreden afbrokkelt. Tevens blijkt de katholieke oostfrontstrijder een mythe te zijn. Zij stelt dat het overgrote deel van de collaborateurs (bijna 75%) zich tot collaboratie bekeert uit ideologische motieven. Het nationaalsocialisme blijkt geen middel te zijn om andere zaken te verwezenlijken. Dat nationaalsocialisme is een doel op zich.

Graag verwijs ik ook naar een ander boek, Kinderen van de repressie van Koen Aerts. In dat boek schrijft de auteur dat door de repressie de historische complexiteit en nuance plaats ruimen voor een verteerbare en verschoonbare versie van het verleden.

Aan beide boeken moest ik denken toen ik aan uw boek begon. Het onderwerp van uw boek is ook onderhevig aan een felgekleurde beeldvorming. U doet onderzoek naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid die door de Vlaamse oostfrontvrijwilligers werden gepleegd. Die betrokkenheid werd al te lang uit de weg gegaan. Meer nog, die betrokkenheid werd lange tijd ontkend. Al te lang wordt het beeld van de wereldvreemde idealist opgehangen. Met uw onderzoek wilt u die beeldvorming scherp stellen. Met uw onderzoek wilt u tot een duidelijk beeld komen. Een beeld gebaseerd op feiten.

Om dat onderzoek juist te kaderen schetst u de omstandigheden. Dat is noodzakelijk voor een goed begrip. U kijkt naar de opgang van Hitler. Naar de toestand in Duitsland. Net zozeer kijkt u naar Stalin en naar de situatie in Rusland. U kijkt niet enkel naar het buitenland. U blijft ook stilstaan bij de ontwikkelingen in België. U focust op de evolutie in het Vlaams-nationalistische kamp. Samen met u volgen wij het Vlaamsche Front. De Dietse Gedachte. Het Verdinaso. Het VNV en Rex. U schrijft hoe het antisemitisme wortel schoot in de jaren dertig. De economische crisis en de immigratiegolven vanuit Centraal- en Oost-Europa zijn hierin belangrijke elementen. Tevens toont u aan dat antisemitisme en anticommunisme vaak hand in hand gingen.

Eens dit kader geschetst gaat u naar de kern van uw onderzoek. U graaft in dagboeken. In memoires. In brieven. In processtukken. U leest de verhalen van daders. Van getuigen. Van slachtoffers. Al die kennis brengt u samen. Uit al die getuigenissen komt een helder beeld naar voren. Wij zien hoe Rusland, communisme of bolsjewisme en de vermeende Joodse wereldheerschappij naadloos aan elkaar worden gekoppeld. Het communisme wordt samen met de Joden als de grote schuldige aangewezen van de leefomstandigheden in Rusland. Eenzelfde visie hebben de betrokkenen op Polen. Nooit stonden zij stil bij het feit dat Polen een door de oorlog en door de Duitse maatregelen verwoest en ontregeld land was. Nooit hadden zij enige reflectie over het eigen aandeel in de armoede en de ellende van de Russen. Zij gedroegen zich als de onaantastbare en almachtige kolonisator tegenover een lijdzame en onderdanige bevolking.

In uw boek komt u tot die ene vraag. Die centrale vraag. U vraagt of de Vlaamse vrijwilligers zich niet bewust waren van wat er rond hen gebeurde. U stelt niet enkel die vraag. Die vraag beantwoordt u ook. U stelt dat zij niet enkel op de hoogte waren. Heel duidelijk stelt u dat zij deelnamen aan de misdaden. Die beschuldiging doet u niet zomaar. Daarvoor brengt u bewijzen aan. Vele bewijzen. Heldere bewijzen.

U toont niet enkel de betrokkenheid bij kampbewaking en het begeleiden van dodenmarsen. Evenzo belicht u de betrokkenheid bij de kolonisatie van Oost-Europa. Hierbij staat u stil bij de verschillende diensten in België, die zich inschakelen in het realiseren van die langetermijnvisie. Wij leren de Germaansche Landdienst kennen. Het Syndicat Belgo-Européen. De Belgische Oostmaatschappij. U staat stil bij de feitelijke problemen in het oprichten van die vele organisaties. Heel helder verhaalt u hoe deze organisaties nooit echt van de grond komen. Organisatorische moeilijkheden hebben hierin een belangrijk aandeel. Uiteindelijk zal het verloop van de oorlog verhinderen dat deze langetermijnvisie nooit werkelijkheid werd.

U bent heel duidelijk in uw besluit. De betrokkenheid bij nationaalsocialistische oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid kan niet gelogenstraft worden. Die betrokkenheid is een feit. U erkent dat sommigen met afschuw reageerden op de moorden. Tegelijk zegt u heel duidelijk dat de meesten de misdaden mogelijk maakten. Sommigen waren zelfs overtuigd van de noodzaak van moordpartijen en namen er aan deel.

Het blijft vreemd dat het beeld van de wereldvreemde idealist zo lang kon overeind blijven. Eigenlijk mag dat niet verbazen. Bij ondervragingen werd nauwelijks stilgestaan bij de precieze activiteiten van de oostfrontvrijwilligers. Het bolsjewisme bestrijden en meewerken aan de opbouw van een nieuw Europa werd het telkens herhaald deuntje. De vaststelling dat men de wapens had opgenomen tegen België en de bondgenoten was voldoende. Mishandelen en doden van gevangenen werden nooit weerhouden. Die blinde vlek hield lang die beeldvorming overeind.

Wir haben es nicht gewusst. Larie en apekool. Befehl ist Befehl. Larie en apekool. Beide flauwe excuses worden in uw boek ontkracht. Beide flauwe excuses worden weerlegd. U draagt de elementen aan voor een juiste beeldvorming. Eindelijk.

Beste Frank. Ik wil u danken voor dit verhelderende boek. Voor dit duidelijke boek. Met uw boek schetst u een juist beeld van wat toen is gebeurd. Ik kan u enkel dankbaar zijn voor die bijdrage.

Met vriendelijke groeten.