Beste Sam,
U stelt zichzelf wel eens de vraag of wat u doet ook werkelijk een verschil maakt. Die vraag durf ik mijzelf ook wel eens te stellen. U stelt zich die vraag omdat u wil streven naar een betere wereld. Ik deel uw bezorgdheid om die betere wereld. Een wereld met minder klimaatverandering, minder milieuverontreiniging, minder armoede, minder ziekte, meer gezondheid en meer onderwijskansen. Ik moet zeggen, u stelt de juiste vragen. U streeft naar het juiste. Het spreekt dan ook voor zich dat ik uw boek ging lezen.
Vanuit uw geneeskundeopleiding ging u begrijpen dat geneeskunde alleen onvoldoende is om ziekte en gezondheid te begrijpen. Werk, socio-economische status, onderwijs, klimaat, milieuvervuiling, voeding, huisvesting, …: dat zijn de factoren die de gezondheid van mensen bepalen. Om ziekte te kunnen begrijpen, moet je eerst en vooral begrijpen wat iemand ziek maakt. Public health biedt daarop en antwoord en is veel bepalender voor ons leven dan geneeskunde.
Public health bestudeert het hele leven van individuen en zet die bevindingen om in actie, in een brede socio-economische en omgevingscontext. Hoe meer geld naar het voorkomen van ziekte gaat, hoe minder mensen ziek worden en hoe lager de kosten voor de gezondheidszorg. Daarin schuilt het belang van public health. Uw carrière doet u beseffen dat public health en geneeskunde niet tegengesteld zijn, maar complementair. Public health, gezondheidszorg en geneeskunde komen samen en vullen elkaar aan. Meer nog, ze versterken elkaar. Dat besef zette u aan tot het schrijven van dit boek.
Uw boek deelt u op in twee grote delen. In het eerste deel toont u aan dat jouw gezondheid ook mijn gezondheid is. In het tweede deel houdt u een pleidooi voor de wetenschap en het wetenschappelijk onderzoek.
In het eerste deel van het boek richt u zich vooreerst op onze individuele gezondheid. Het leest als een gids voor een lang(er) leven. Ik word ouder. Dat ouder worden doet mij beseffen dat mijn gezondheid echt wel belangrijk is. Daarom lees ik uw raadgevingen met hoge aandacht. Zo heb ik de vital four (niet roken, 30 min. per dag bewegen, gezond eten, bmi onder 30 houden) op een papiertje neergeschreven en tegen de muur in de badkamer gehangen. Zo word ik elke morgen en avond herinnerd aan het feit dat deze vier het risico om te sterven aan de meest frequente chronische ziekten met 80% verminderen. Een betere gedachte om de dag aan te vatten is er niet, denk ik zo. Een betere gedachte om mee te gaan slapen is er niet, denk ik zo.
Toch geeft u niet enkel tips. U doet meer dan het geven van gezondheidstips. U ontkracht mythes. Zoals de absolute noodzaak van een goed ontbijt. Zoals anderhalve tot twee liter water drinken per dag. Zoals een veilige grens voor alcohol en daarmee gepaard gaande positieve gezondheidseffecten. Uiteraard ontkracht u niet enkel deze en andere mythes. U draagt hiervoor ook argumenten aan.
Tot slot staat u bij onze individuele gezondheid stil bij de heilzame effecten van sociaal contact. U noemt het een levenselixir. Dit pleidooi sluit perfect aan bij een webinar, dat ik gisteren volgde. Daarin pleitte Dirk De Wachter voor meer verbinding in onze maatschappij. Ik moest meteen terugdenken aan wat u hierover schreef.
Na de individuele gezondheid richt u uw blik op onze collectieve gezondheid. Hier komt public health om de hoek kijken. U schrijft over mondmaskers. Over vaccinatie. Over de fietshelm. Over het gebruik van antibiotica. Over herbiciden en pesticiden. Public health is erop gericht ziekten te voorkomen, die vervolgens niet zullen ontstaan. De impact ervan is moeilijk meetbaar en objectiveerbaar. Public health gaat uit van solidariteit. Net die ontastbaarheid en onzichtbaarheid verantwoorden tot zelfs noodzaken de rol van een sterke overheid. De overheid kan zowel negatieve externaliteiten (luchtvervuiling) indijken als positieve externaliteiten (vaccinatie) stimuleren.
Wij hebben de individuele gezondheid. De collectieve gezondheid. Dat had kunnen volstaan. Toch meent u het ook even te moeten hebben over de gezondheid van onze planeet. Omdat u ervan overtuigd bent dat hoe meer onze keuzes rekening houden met de gezondheid van onze planeet, hoe gezonder we zelf onrechtstreeks worden. We moeten menselijke gezondheid geïntegreerd zien met die van onze planeet als we de gezondheid van onze toekomstige generaties willen veiligstellen. Elke individuele of collectieve keuze nu, heeft impact morgen. Om de impact van die keuzes in te schatten, hebben we de wetenschap nodig.
Dit is voor u het moment om over te gaan naar het tweede deel van uw boek. Het deel over de wetenschap. U meent oprecht dat wetenschap het beste middel is om te weten wat wel en wat niet uitmaakt om grip te krijgen op de wereld. Ik meen, net als u, dat dit een vanzelfsprekendheid zou moeten zijn. Toch is het dat niet. In tijden van nepnieuws wordt die vanzelfsprekendheid ondergraven. Vandaag wordt wetenschap door roeptoeters allerhande in vraag gesteld.
Daarom is het goed te lezen over de waarde van wetenschappelijk onderzoek. Over the body of evidence. Over outliers. Over consensus. Over voortschrijdend inzicht. Over peer review. Over dat alles schrijft u duidelijk en bijzonder verhelderend. U erkent dat onzekerheid en scepticisme eigen zijn aan wetenschap. Wetenschappers zijn zich hiervan bewust. Het is de buitenwereld die helderheid verwacht van de wetenschap. Een helderheid die ze vaak niet krijgt. Het gevolg is dat ze wetenschap niet meer geloven en hun eigen waarheid creëren. Een eigen waarheid die als fake nieuws zijn reis begint over internet.
Beste Sam. Wat maakt het uit? Die vraag stelde u zich. Ik las uw boek. Ik weet nu, het maakt iets uit. Wat ik doe, maakt iets uit. Welke keuze ik maak, maakt iets uit. Wat een ander doet, maakt iets uit. Welke keuze een ander maakt, maakt iets uit. Uw boek deed mij de kracht van solidariteit herontdekken. Een goede gezondheid en een betere wereld hebben nood aan solidariteit. Dat hebt u mij opnieuw doen inzien. Daarvoor leverde u overtuigend bewijs aan. In een duidelijke en eenvoudige taal. Daarvoor wil ik u van ganser harte danken. Dank dus. Dank. Dank. Dank.
Met vriendelijke groeten.
Reactie plaatsen
Reacties