Hoe mijn nieuwjaarsbrief een brief aan de Palestijnse Lama Jamous werd. En onrechtstreeks aan de Europese Unie.

Beste Lama,

Ik leerde u kennen via een artikel in De Standaard.  Daarin werd u voorgesteld als de jongste reporter van Gaza, die verslag doet over de oorlog en die haar volgers op sociale media een blik gunt in het leven van een kind in de vernielde Gazastrook.  Ik ging u volgen en, inderdaad, u leverde de beelden bij de berichtgeving die ik las.  Wat ik zag, voedde mijn verontwaardiging over het militaire handelen van Israël.  Met die verontwaardiging kon ik vele dingen doen.  Ik kon meestappen in protesten.  Ik kon opiniestukken schrijven.  Ik deed niks van dat alles.  Ik zweeg.  Ik zweeg bijna anderhalf jaar.  Ik zou vele redenen kunnen aandragen voor mijn stilzwijgen.  Het belangrijkste excuus was dat ik niet wou weggezet worden als antisemiet.  Dat verwijt wou ik niet haar het hoofd geslingerd krijgen.  Daarom dus zweeg ik.

In deze periode ging ik nadenken over het schrijven van een nieuwjaarsbrief.  Dat doe ik elk jaar.  In die brief richt ik mij tot mijn familie.  Tot mijn vrienden en vriendinnen.  Tot mijn ruimere kennissenkring.  In die brief wens ik hen geluk toe voor het volgende jaar.  Geluk in alle vormen en afmetingen.  Nu stond ik opnieuw voor die taak.

Het lukte mij niet.  In plaats van alle grote en kleine gelukjes flitsten die vele momenten waarop ik had kunnen spreken door mijn hoofd.  Ik ging mij realiseren dat mijn nieuwjaarsbrief een andere vorm diende aan te nemen.  Ik begon mij vragen te stellen.  In navolging van dat ene gedicht van Remco Campert.  In dat gedicht schrijft hij dat verzet niet begint met grote woorden maar met kleine daden.  Het verzet begint met jezelf een vraag te stellen om dan die vraag aan een ander te stellen.  Ik wist wat ik moest doen.  In mijn nieuwjaarsbrief zou ik mij tot u richten.

Zoals ik al schreef, waren er vele momenten waarop ik rechtop kon gaan staan en spreken.  Het begint met de Zuid-Afrikaanse klacht tegen Israël wegens genocide in Gaza bij het Internationaal Gerechtshof.  Die klacht werd ingediend op 29 december 2023.  In die klacht vraagt Zuid-Afrika het Hof om Israël te doen stoppen met het Palestijnse volk in Gaza te doden en hen ernstige geestelijke en lichamelijke letsels toe te brengen, te stoppen met levensomstandigheden op te leggen die berekend zijn om hun fysieke vernietiging als groep teweeg te brengen en toegang voor humanitaire hulp te verlenen.  In dat moment had ik mij geruggesteund kunnen weten.  In dat moment had ik een aansporing kunnen zien om te spreken.  Ik besloot te zwijgen.

Een ander moment dient zich aan op 26 januari 2024.  Op die dag kwamen de rechters van het Internationaal Gerechtshof tot de conclusie dat het mogelijk is dat het optreden van Israël in Gaza genocidaal is.  Het Hof verklaarde zich ontvankelijk en kan nu de zaak gaan behandelen.  Omdat dit jaren kan duren en omdat er veel op het spel staat, kan het Hof voorlopige maatregelen nemen.  Dat heeft het gedaan.  In het tussenvonnis van 26 januari legt het Hof voorlopige maatregelen op aan Israël.  Israël moet alles doen dat binnen haar macht ligt om daden van genocide in Gaza te voorkomen.  Ook moet Israël onmiddellijke en effectieve maatregelen nemen om de levering van voldoende humanitaire hulp in het gebied mogelijk te maken.  In dat moment had ik mij geruggesteund kunnen weten.  In dat moment had ik een aansporing kunnen zien om te spreken.  Ik besloot te zwijgen.

Omdat de situatie verslechterde trok Zuid-Afrika opnieuw aan de bel.  Zuid-Afrika stelde dat de eerste voorlopige maatregelen niet meer voldoende waren.  Op 28 maart 2024 deed het Internationaal Gerechtshof een tweede uitspraak.  In die uitspraak werden de voorlopige maatregelen van 26 januari herbevestigd en werden extra maatregelen toegevoegd.  Zo moet Israël meer doen om humanitaire hulp ongehinderd en op grote schaal in Gaza toe te laten.  In dat moment had ik mij geruggesteund kunnen weten.  In dat moment had ik een aansporing kunnen zien om te spreken.  Ik besloot te zwijgen.

Andere momenten deden zich voor.  Zo was er het rapport Welcome to Hell van de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem.  Het rapport onthult wat er gaande is binnen de Israëlische gevangenisfaciliteiten.  De organisatie verzamelde getuigenissen van vijfenvijftig vrijgelaten gevangenen.  In die getuigenissen is er sprake van martelen, misbruik, onmenselijke omstandigheden en het ontzeggen van basisbehoeften zoals water, voedsel en medische zorg.  Het onthult een geïnstitutionaliseerd en systematisch mechanisme dat geweld, vernedering en belediging tot een integraal onderdeel maakt van de dagelijkse routine van Palestijnen die als ‘veiligheidsgevangenen’ in zeventien verschillende gevangenissen verblijven sinds het begin van de oorlog.  In dat moment had ik mij geruggesteund kunnen weten.  In dat moment had ik een aansporing kunnen zien om te spreken.  Ik besloot te zwijgen.

Er was de resolutie die de Algemene Vergadering van de VN op 18 september 2024 heeft aangenomen.  Hierin wordt van Israël geëist dat het binnen twaalf maanden een einde maakt aan zijn onrechtmatige aanwezigheid in het bezette Palestijnse gebied.  Israël moet onmiddellijk voldoen aan de resolutie door zijn troepen terug te trekken van de Westelijke Jordaanoever, inclusief het illegaal geannexeerde Oost-Jeruzalem, en de bezette Gazastrook.  Israël moet ook alle kolonisten verwijderen van het bezette Palestijnse gebied en de annexatie ongedaan maken, zowel in de wet als in de praktijk.  Deze resolutie was gebaseerd op een advies van het Internationaal Gerechtshof van juli 2024 waarin werd gezegd dat de voortdurende aanwezigheid van Israël in bezet Palestijns gebied illegaal is en dat de nederzettingen zo snel mogelijk moeten worden verwijderd.  In dat moment had ik mij geruggesteund kunnen weten.  In dat moment had ik een aansporing kunnen zien om te spreken.  Ik besloot te zwijgen.

Israëlische politici reikten mij in wat zij zeiden een ander moment aan.  Minister van Vrouwenemancipatie May Golan verklaarde trots te zijn op de ruïnes in Gaza.  Aan het begin van de oorlog zei minister van Defensie Yoav Gallant dat Israël de Gazastrook volledig moest afsluiten van water, voedsel en brandstof.  Hij vulde die verklaring nog aan door te zeggen dat Israël tegen menselijke beesten vecht.  Minister voor Cultureel Erfgoed Amihay Eliyahu stelde voor een kleine atoombom op Gaza te gooien omdat er volgens hem geen niet-strijders in Gaza zijn.  Oud-minister van Informatie Galit Distel-Atbaryan liet weten Gaza van de aardbodem te verwijderen.  Bij al dat dwaze geraaskal moest ik denken aan die wijze woorden uit de Talmoed, waarin wordt gezegd te letten op wat men zegt omdat de taal de voorloper is van het handelen.  In die momenten had ik mij geruggesteund kunnen weten.  In die momenten had ik een aansporing kunnen zien om te spreken.  Ik besloot te zwijgen.

Het Internationaal Strafhof bood mij een ander moment aan toen het Strafhof een aanhoudingsbevel uitvaardigde tegen de Israëlische premier Netanyahu en voormalig Defensieminister Gallant.  De arrestatiebevelen werden uitgevaardigd wegens misdaden tegen de mensheid en oorlogsmisdaden gepleegd tussen ten minste 8 oktober 2023 en ten minste 20 mei 2024.  Het Strafhof heeft redelijke gronden om aan te nemen dat Netanyahu en Gallant strafrechtelijke verantwoordelijkheid dragen voor het oorlogsmisdrijf van uithongering als oorlogsmethode.  In dat moment had ik mij geruggesteund kunnen weten.  In dat moment had ik een aansporing kunnen zien om te spreken.  Ik besloot te zwijgen.

You feel like you are subhuman: Israel’s genocide against Palestinians in Gaza, het rapport van Amnesty International, was een nieuw moment.  Hierin concludeert AI dat er sprake is van genocide en dat Israël zich schuldig maakt aan het doden van leden van de groep, het toebrengen van ernstig lichamelijk of geestelijk letsel aan leden van de groep en het opzettelijk aan de groep opleggen van levensvoorwaarden die gericht zijn op haar gehele of gedeeltelijke vernietiging.  De secretaris-generaal van AI zegt dat we, aangezien deze daden zijn gepleegd in een al bestaande context van onteigening, apartheid en onwettige militaire bezetting, maar één conclusie kunnen trekken: de bedoeling van Israël is de fysieke vernietiging van Palestijnen in Gaza.  In dat moment had ik mij geruggesteund kunnen weten.  In dat moment had ik een aansporing kunnen zien om te spreken.  Ik besloot te zwijgen.

Nog andere momenten? Jawel.  Zoals het heel duidelijke essay Ja, dit is een genocide van de Israëlische historicus Amos Goldberg.  Zoals de oproep in het recentste boek van Paus Franciscus om te onderzoeken of Israël zich schuldig maakt aan genocide.  Zoals de waarschuwing na één maand oorlog van de Israëlische Holocaust- historicus Omer Bartov dat er nog tijd is om Israël ervan te weerhouden dat zijn acties uitmonden in een genocide.  Zoals de brief van vijftig Israëlische onderzoekers waarin ze voorzitter van Yad Vashem oproepen om zich uit te spreken tegen politici die aanzetten tot uitroeien en waarin ze stellen dat het dehumaniseren van Palestijnen kan leiden tot het plegen van genocide.  Zoals het opiniestuk van bijna 800 experts internationaal recht, conflict- en genocidestudies waarin zij in oktober 2023 al waarschuwen voor een genocide in wording in Gaza.  In die momenten had ik mij geruggesteund kunnen weten.  In die momenten had ik een aansporing kunnen zien om te spreken.  Ik besloot te zwijgen.

Ik had 45.541 momenten om te spreken.  Want sinds 7 oktober 2023 werden ten minste 45.541 Palestijnen gedood bij Israëlische aanvallen in Gaza.  Ik had 108.338 momenten om te spreken.  Want sinds 7 oktober 2023 raakten ten minste 108.338 Palestijnen gewond bij Israëlische aanvallen in Gaza.  Wetenschappers Rasha Khatib, Martin McKee en Salim Yusuf waarschuwden in juli 2024 evenwel dat de dodentol van de oorlog in Gaza een veelvoud zal bedragen van het huidige officiële dodencijfer.  Zij vermoeden dat de indirecte gevolgen van het oorlogsgeweld tienduizenden anderen het leven kostten of zullen kosten.  Het aantal indirecte doden ligt in oorlogen, afhankelijk van de omstandigheden, drie tot vijftien keer hoger dan het directe dodenaantal, wees onderzoek in 2008 uit.

Beste Lama.  Om al die momenten sta ik vandaag rechtop.  Om al die momenten spreek ik vandaag.  Eindelijk.  Ik sluit mij aan bij de resolutie van de Algemene Vergadering van de VN van 18 september 2024.  Ik onderschrijf de aanbevelingen uit die resolutie en vraag Europa te voldoen aan hun verplichtingen onder het internationaal recht en concrete stappen te ondernemen om de voortdurende aanwezigheid van Israël in de bezette Palestijnse gebieden aan te pakken.  Ik vraag Europa zich ervan te onthouden de aanwezigheid van Israël in de bezette gebieden als wettig te erkennen en ervoor te zorgen dat zij geen hulp of assistentie verlenen bij het in stand houden van de door de bezetting gecreëerde situatie.  Ik vraag Europa om te stoppen met het importeren van producten afkomstig uit Israëlische nederzettingen en om de uitvoer van wapens, munitie en aanverwante uitrusting naar Israël stop te zetten als er redelijke gronden zijn om te vermoeden dat deze in de bezette Palestijnse gebieden kunnen worden gebruikt.  Ik vraag Europa om sancties, zoals reisverboden en bevriezing van tegoeden, uit te vaardigen tegen personen en entiteiten die betrokken zijn bij het in stand houden van de onwettige aanwezigheid van Israël in de bezette gebieden.  Tot slot vraag ik Europa om aan te dringen op een staakt-het-vuren en zich aan te sluiten bij de zaak van Zuid-Afrika bij het Internationaal Gerechtshof.

Beste Lama.  Ik vraag Europa om luidop en met krachtige stem ‘genoeg’ te zeggen.  In de 27 landstalen.  Genoeg! Dostatŭchno! Arketá! Yeterli! Nok! Genug! Piisavalt! Tarpeeksi! Assez! Elég! Leor! Abbastanza! Dovoljno! Pietiekami! Užteks! Genuch! Biżżejjed! Genoeg! Genug! Wystarczająco! Suficiente! Suficient! Dovolj! Dosť! ¡Suficiente! Dost! Tillräckligt! Ik vraag Europa dat ‘genoeg’ om te zetten in krachtdadige politieke actie.

Beste Lama.  Dit is mijn nieuwjaarsbrief.  Van mij aan u.  Van mij aan mijn vrienden.  Eindelijk meen ik een antwoord gevonden te hebben op de vragen die uw beelden eigenlijk zijn.  Afsluiten doe ik met een wens.  Een bescheiden wens, die schril afsteekt bij al wat ik schreef in deze brief.  Dat besef ik ten volle.  Ik wens u vrede.  Op persoonlijk vlak.  Op politiek vlak.

Met vriendelijke groeten.

PS: Het zal u opgevallen zijn dat mijn brief niet wordt voorafgegaan door een veroordeling van de gruweldaden die Hamas en andere gewapende groeperingen op 7 oktober 2023 pleegden.  Want dat is zoals het hoort.  Zo lijkt het wel.  Ik weiger een 'verschoningsgrond' aan te dragen voor het Israëlische geweld.  Omdat het niet gebeurt als wij het Palestijnse geweld aanklagen.  Want dat veroordelen wij meteen onvoorwaardelijk.  Wij zetten het weg als terrorisme.  Zonder ook maar te verwijzen naar de illegale bezetting.  Zonder ook maar te verwijzen naar de onderdrukking. Voor het Palestijnse geweld gaan wij niet op zoek naar een mogelijke 'verschoningsgrond'.  Daarom doe ik het dus niet.