Beste Annejet,
Een tijdje terug las ik De Amerikaanse prinses. Nu las ik uw nieuwste boek. Ik wist wat mij te doen stond. Ik moest mijn koffers pakken. Want wij zouden gaan reizen. Doorheen de tijd. Doorheen Amerika. Mijn eerste kennismaking met u had mij een unieke reis opgeleverd. Vanuit mijn luie zetel. Dat zou mij nu opnieuw te gebeuren staan. Dat wist ik. Heel zeker. Ik installeerde mij. In mijn favoriete zetel. Met naast mij de reiskoffer. Klaar voor vertrek.
Ik ging lezen. Omdat ik nieuwsgierig ben. Omdat ik benieuwd ben naar wat ik onderweg allemaal zal meemaken. Ik lees om dezelfde redenen dat jij schrijft. Wij hebben iets gemeenschappelijks. Dat schept een band. Dat brengt mij nog dichter bij het boek. Nog dichter bij u.
Uw nieuwste boek heeft een voorgeschiedenis. Een voorgeschiedenis die teruggaat tot 2020. In dat jaar schreef u Leon & Juliette, het Boekenweekgeschenk. Daarmee plantte u een zaadje. Dat Boekenweekgeschenk had een verlangen aangewakkerd. Een verlangen om het verhaal van Leon en Juliette open te breken. Naar de grotere familie. Naar de latere generaties. U wou het grotere verhaal schrijven. U wou dat niet enkel voor de lezers. U wou dat ook voor u zelf. Omdat u via studie tot een beter begrip zou komen van die tijden. Van die verleden tijden. Want die studie was noodzakelijk om die tijden juist te kunnen schetsen. Want die tijden waren wreed. Waren donker. Een juiste balans in het verhaal was noodzakelijk.
U laat mij kennismaken met Leon Herckenrath. U voert mij terug naar 1818. Het gaat Nederland niet voor de wind. Economische malaise en gebrek aan kansen doet Leon uitwijken naar Amerika, het land van de onbegrensde mogelijkheden. Hij vertrok naar Charleston. In die tijden de vrolijkste stad van Amerika. Little London, zo werd de stad graag genoemd. Maar elke medaille heeft een keerzijde. Een keerzijde die nauwelijks wordt gezien. Een keerzijde die niemand wilt zien. Charleston was de enige stad in Noord-Amerika waar de economie zo goed als helemaal op slavenarbeid dreef. Die zwarte bladzijden uit de Amerikaanse geschiedenis gaat u niet uit de weg. Integendeel. Het maakt deel uit van het familieverhaal. Van de familiekronieken. Want peetvader Leon huwt met Juliette. Een slavin, die Leon ‘koopt’ en vrij laat.
Leon wordt oud en trekt zich uiteindelijk terug in Nederland. Hij is het voortdurend pendelen tussen twee continenten moe. Om zijn zakenbelangen in de Verenigde Staten te behartigen vaardigt hij zijn schoonzoon af. Die vertrekt naar New York waar hij slechts tijdelijk zal verblijven. Zijn avontuurlijke hart deed hem naar het westen trekken. De schoonzoon ziet in de goldrush zakelijke mogelijkheden en vestigt zich in San Francisco.
Ik zou het hele familieverhaal verder kunnen samenvatten. Maar dat doe ik niet. U brengt dat verhaal op een overtuigende wijze. Op een meeslepende wijze. Mijn samenvatting zou hieraan enkel afbreuk kunnen doen. Daarom ga ik niet verder. Nochtans zou ik het makkelijk kunnen. Mijn enthousiasme zou mij kunnen doen schrijven over het smokkelen van kinderen en een echtgenote naar Nederland. Over de ontwikkeling van een verlegen slavenmeisje tot een dame van adellijke allure. Ik zou kunnen schrijven over het uitbouwen van een groot economisch imperium. Over de opkomst en het daarbij horende verval. Maar dat alles doe ik niet. Ik stop bij de aanzet. Zodat anderen hetzelfde plezier kunnen ervaren. Hetzelfde plezier van een ontdekkingsreis. Een ontdekkingsreis doorheen de ontstaansgeschiedenis van een natie. Een ontstaansgeschiedenis waaraan die ene familie een belangrijke bijdrage leverde.
U legt Amerika op de ontleedtafel. U ontleedt de verschillende periodes. De goudkoorts. De Amerikaanse burgeroorlog. Het Wilde Westen. The Gilded Age. The Progressive Era. De Grote Depressie. In al die periodes opent u onze ogen. U opent onze ogen voor de weelde en de rijkdom. Voor de bijna oneindige mogelijkheden. Maar tegelijk opent u ons de ogen voor de minder fraaie kanten van die opeenvolgende periodes. U opent onze ogen voor de slavernij. Voor racisme. In die verleden tijden schrijft u over angst. Over superioriteit. Over samenzweringen. Over lijstraffen en folteringen. Over slavenopstanden. U schrijft over immigratie. Over controle van die immigratie. Over de verwoestende krachten van een oorlog. Over de indianen. U schrijft over depressies en crisissen. Wat u eigenlijk doet, is het schetsen van een tijdsbeeld. Heel afgewogen. Heel scherp. Heel volledig. Met uw woorden schept u een wereld, die ooit heeft bestaan. In die wereld laat u ons rondlopen. Laat u ons rondkijken. Die wereld laat u ons ontdekken. U staat mij toe een bevoorrecht getuige te zijn. Want wat u schrijft, lijkt echt. Voelt echt. Is echt.
Maar meer nog dan het schetsen van een tijdsbeeld brengt u het verhaal van een liefde. Van een onverwoestbare liefde. Een liefde die wreedheid trotseert en overwint. Uw boek, samen met die ene familie, staat symbool voor een liefde die zich niet ondergronds liet houden en uiteindelijk de wereld én de tijd trotseerden. Het was een waar genoegen mij in die liefdevolle warmte te kunnen nestelen. U verbeeldt die liefde. U verwoordt die liefde. Die liefde doet het boek gloeien. Doet mij gloeien. Die liefde spoort mij aan om verder te lezen. Om verder te reizen.
Beste Annejet. U schreef een schitterend boek. U schreef een lief verhaal in wrede tijden. Uw verhaal laat zien dat zelfs in de donkerste periodes de meest verlichtende schoonheid kan groeien. U schreef een verhaal dat op het juiste moment geschreven werd. Een moment waarin naties terugkijken op hun verleden en waarin activisten eisen datzelfde verleden eindelijk te onderwerpen aan een kritische analyse. Ik meen te mogen zeggen dat u met uw confronterende boek aan die analyse hebt bijgedragen. Om dat alles wil ik u danken. Van ganser harte.
Met vriendelijke groeten.
Reactie plaatsen
Reacties