Beste Jón,
Heel soms gebeurt het. Niet vaak. De momenten waarop tijdens het lezen het besef groeit iets unieks in handen te hebben zijn uitzonderlijk. Die momenten zijn dun gezaaid. Wanneer een dergelijk moment zich dan toch manifesteert, is opperste verrukking de enige mogelijke reactie. Een dergelijk moment beleefde ik met uw nieuwste boek. Ik had het nochtans kunnen vermoeden. Ik had kunnen weten dat een dergelijk moment een mogelijkheid was. U wordt tot de grootste Europese schrijvers van deze tijd gerekend. U wordt beschouwd als een mogelijke Nobelprijskandidaat. Alom wordt u bejubeld. Overal wordt u de hemel in geprezen. Dat alles schept verwachtingen. Hoge verwachtingen. Ik had dus voorbereid moeten zijn. Toch overviel het mij. Het gebeurde. Ik beleefde dat uitzonderlijke moment. Zelden was het leesplezier zo intens. Zo verrijkend.
Met die woorden zou ik mijn brief kunnen stoppen. In die woorden zouden anderen voldoende aansporing moeten vinden om het boek te gaan lezen. Helaas, in deze tijden moet alles verklaard worden. Men kan niet zomaar iets poneren. Bewijs is noodzakelijk. Ik doe een poging.
In uw boek treden de grote levensthema’s voor het voetlicht. U schrijft over de liefde. Niet de liefde zoals we die beleven in sprookjes. Dat doet u niet. U schrijft over de werkelijke liefde. Over de liefde zoals die beleefd wordt in het echte leven. De liefde met pieken en dalen. U schrijft over de mooie kanten. Over de minder mooie kanten. U plaatst die liefde niet prominent op de voorgrond. U doet het heel voorzichtig. Omdat u weet dat liefde om voorzichtigheid vraagt. Via het levensverhaal van overgrootvader, grootvader en vader laat u het thema in uw boek binnensluipen. U schrijft over de liefde die alles doet wijken. De liefde die een mens tot buitengewone dingen drijft. Maar net zozeer schrijft u over de liefde die pijn kan doen. De liefde die plots stopt. De liefde die ophoudt te bestaan. U tracht die vele vormen van liefde te beschrijven. U erkent dat het slechts een poging is. Want in uw boek stelt u zichzelf de vraag waaruit de band bestaat die twee mensen bindt en die tot algehele radeloosheid liefde wordt genoemd. Ik weet niet of ik na het lezen van uw boek de liefde beter begrijp. Begrijpen is bijna onmogelijk. Wel hebt u op overtuigende wijze de kracht van de liefde aangetoond. Misschien is dat op zich al voldoende. Overtuigd te zijn van de kracht. Het begrijpen volgt dan misschien later.
Indien u enkel over de liefde zou schrijven, zou men kunnen stellen dat het toch wat minnetjes is. Dat lijkt u te beseffen. Per slot van rekening bent u Nobelprijskandidaat. U weet hoe boeken te schrijven. U weet wat een boek nodig heeft. U opent dus de deur naar andere thema’s. Tegenover de liefde plaatst u de vrijheid. Beiden kunnen met elkaar in botsing komen. Dat toont u aan via het levensverhaal van overgrootvader. Zijn liefde voor zijn vrouw is hemelshoog. Maar toch ervaart hij die liefde als bedreigend. Die bedreiging schudt hij van zich af door los te breken. Door uit te breken. Hij verdwijnt. Zet het op een zuipen. Laat zich verleiden door andere vrouwen. Op die momenten laat hij zich niet begrenzen. Laat hij zich niet inperken. Hij gaat voluit. Om dan terug te keren. Enkel op die manier weet hij de liefde in stand te houden. Door zijn totale vrijheid op te eisen, kan hij overleven. Kan hij functioneren binnen de wetmatigheden van de liefde.
Liefde. Vrijheid. Daarover schrijft u. Toch is dat niet voldoende. U voegt er nog eentje aan toe. Alsof u lijkt te beseffen dat alle goede dingen toch uit drie bestaan. Dat derde thema is verlies. Heel duidelijk laat u zien wat het betekent een vrouw te verliezen. Een moeder. De vader zoekt troost in zijn werk. Of vlucht in zijn werk. De zoon zoekt hulp bij zijn tinnen soldaatjes. Die soldaatjes worden de therapeut voor de zoon. Hij praat met hen. Hij legt hen zijn twijfels voor. Zijn pijn. Zijn vragen. Antwoorden krijgt hij niet. Enkel het ventileren lijkt op zich al voldoende.
U schrijft een familiegeschiedenis. Op zo een aparte wijze. Op zo een intens mooie wijze. Op een zo fantasievolle wijze. U doet het op een wijze waardoor ik ga twijfelen. Ik ga twijfelen of wat u schrijft de werkelijkheid is. Ik ga twijfelen of wat u schrijft het resultaat is van uw rijke verbeelding. Ik weet het niet. Maar het is net die twijfel die mij dieper het boek intrekt. Het is net die twijfel die mij meer betrokken maakt. Het kan gek klinken maar het voelt alsof ik deel van de familie ben. Deel van de familie word. Hoe meer ik deel van de familie word, hoe meer het boek deel van mij wordt. Wij worden onafscheidelijk.
Uw boek heeft een behoorlijke impact op mij. Het boek heb ik gelezen. Het boek heb ik aan de kant gelegd. Maar het boek laat mij niet los. Nu nog steeds lijkt het alsof ik volloop met een intense warmte telkens ik naar uw boek kijk. Ik herinner mij de mannen. Ik herinner mij de vrouwen. Ik herinner mij het verhaal. Ik leg uw boek binnen handbereik. Omdat ik weet dat ik vaak naar uw boek zal moeten grijpen. Ik zal naar uw boek grijpen als mij de vraag wordt gesteld welk boek ik absoluut wil aanprijzen. U moet weten, die vraag wordt mij wel eens gesteld als ik met vrienden of vriendinnen voor mijn boekenkast sta. Want na de eerste vraag of ik alle boeken gelezen heb, volgt die tweede vraag. Op die tweede vraag weet ik nu het antwoord. Ik zal naar uw boek grijpen. Als zij mij om een verklaring vragen, zal ik enkel zeggen dat zij het boek moeten lezen. Zodat zij hetzelfde kunnen ervaren als ik. Die unieke schoonheid. Die uitmuntende virtuositeit.
Beste Jón. Nog één ding rest mij. Ik wil u danken. Van ganser harte. En, oh ja, nog één ding, die Nobelprijs mag uw kant uitgaan. Mij hebt u alvast overtuigd.
Met vriendelijke groeten.
Reactie plaatsen
Reacties