Pleidooi voor een menswaardige bezoekregeling in zorginstellingen. Brief aan de directie van het ASZ en minister Beke.

Beste,

Vorige week werd ons moeder opgenomen op de revalidatieafdeling van het ASZ, Campus Wetteren.  Haar vooruitzicht op toekomstig herstel stemde mijn moeder optimistisch.  Helaas, dat optimisme werd al snel gefnuikt.  Om het met de woorden van ons moeder te zeggen, zij kwam terecht van de hemel in de hel.  U kan dat zware woorden noemen.  Toch zijn zij dat niet.  Deze woorden omschrijven perfect het gevoel dat wij overhouden bij het kennis nemen van de bezoekregeling.  Die regeling stelt dat slechts één iemand op bezoek mag.  Dat bezoek mag enkel op woensdag, vrijdag en zondag.  Telkens één uur.  Dat zou betekenen dat mijn vader op één week slechts drie uur bij zijn echtgenote mag langsgaan.  U kan begrijpen, dit rekensommetje stemt een mens niet gelukkig.

Alvorens ik verder ga, toch nog één ding ter verduidelijking.  Ik heb twee broers en één zus.  Elk van hen schreef u reeds een brief.  Als vierde gezinslid kan en mag ik niet achterblijven.  U mag het beschouwen als een uitstaande schuld bij mijn moeder.  Bij mijn vader.  Zij hebben ons opgevoed.  Gemaakt tot wie wij zijn.  Deze brief mag daarom beschouwd worden als slechts een kleine wederdienst.  Terwijl mijn broers en zus in hun schrijven eerder kozen voor een diplomatische toon, zal ik mij hierdoor niet gehinderd voelen.  Ik schuif het diplomatische aan de kant.  Ik tackel, met de voeten vooruit.  Om het in voetbaltermen te zeggen, ik zal de man spelen en dus niet de bal.  Dit gezegd zijnde, kan ik nu verder.

Na bijna anderhalf jaar coronacrisis zijn alle opiniemakers het eens dat de ouderen tot één van de grotere slachtoffers mogen gerekend worden.  Algemeen kan gesteld worden dat de coronamaatregelen voor hen de grootste impact hadden en hebben.  Ons moeder is zevenentachtig jaar.  Zij zal het mij vergeven als ik haar als oudere durf te omschrijven.  Zij kan dus ook ingeschaald worden in de groep van de grotere slachtoffers.  In interviews zeggen ouderen dat hun emotionele eenzaamheid sterk toenam.  Zij gaven aan dat de kwaliteit van het leven sterk afnam.

Na die eerste lockdown besefte men dat die algemeen geldende coronamaatregelen misschien toch niet zo een goed idee waren.  In een adviesnota van de Vlaamse Ouderenraad, geschreven in september 2020, wordt gesteld dat sommige voorzieningen nog steeds erg ingrijpende beperkingen opleggen, zonder dialoog met de bewoners of hun naasten.  Op zoek naar manieren om het virus buiten de instelling te houden wordt de vrijheid op ongeziene wijze ingeperkt.  Daarbij verdwijnt de aandacht voor het fysiek en psychosociaal welzijn naar de achtergrond.  De impact op de levenskwaliteit is ingrijpend.

Die adviesnota werd geschreven nog vóór de vaccinatiecampagne van start ging.  Toch pleitten zij toen al om de veiligheidsmaatregelen in overeenstemming te brengen met de situatie.  In hun pleidooi doen zij een beroep op de directies van de instellingen om bezoek ruimer toe te laten als er geen vermoedens van besmettingen zijn en de veiligheid voldoende kan gewaarborgd worden.  Indien er toch sprake zou zijn van besmettingen in of rond de voorziening vragen zij om een beperktere maar doordachte bezoekersregeling.  Met klem stellen zij dat een nuchter veiligheidsbeleid en oog voor welzijn wel hand in hand kunnen gaan.

Dat was toen.  De tijden veranderen.  Zelfs in coronatijden blijft niks hetzelfde.  De vaccinatiecampagne ging van start en loopt nu best vlot.  Intussen openden de culturele centra hun deuren.  Cafés en restaurants mochten opnieuw klanten ontvangen.  Zowel binnen als buiten.  Bioscopen konden opnieuw kijkers verleiden met de grote kaskrakers.  Jawel, zelfs binnen de zorgsector werd er geschakeld en werden bezoekregelingen ruim aangepast.  Wat doet u? Niks.  Of bijna niks.  Op uw website kondigt u een versoepeling aan.  De versoepeling waarmee wij en ons moeder dus worstelen.

Die worsteling brengt mij bij de patiëntenrechten.  In die rechten wordt gesteld dat elke patiënt volgens zijn behoeften de best mogelijke dienstverstrekking ontvangt.  De best mogelijke dienstverstrekking mogen wij interpreteren als het lenigen van de medische, psychische en sociale noden.  De combinatie van die drie factoren kan enkel leiden tot het best mogelijke.  Omdat ik niet wereldvreemd ben, kan ik heus wel begrijpen dat deze rechten in volle lockdown tijdelijk worden ingeperkt.  Die volledige en gedeeltelijke lockdown liggen achter ons.  Ik meen daarom dat de bezoekregeling opnieuw mag geïntegreerd worden in de zorg om de best mogelijke dienstverstrekking en dus verder mag gaan dan uw minimale invulling.  Want laat ons wel wezen, een goed uitgewerkte bezoekregeling is deel van de sociale noden.  Helaas.  Helaas.  Drie maal helaas.

In het antwoord van de ombudsdienst aan mijn zus wordt een versoepeling in het vooruitzicht gesteld.  Daarin wordt gezegd dat een versoepeling mogelijk zal zijn als meer dan 70 à 80 procent van Vlaanderen volledig zal gevaccineerd zijn.  Ik heb het even nagekeken.  Gisteren was net geen 36,5 procent volledig gevaccineerd.  Met die cijfers in de hand durf ik mij niet af te vragen wanneer een versoepeling ingang zal vinden in uw instelling.  Ik meen het antwoord te weten.  Met sint-juttemis, als de kalveren op het ijs dansen.  Het mag u niet verbazen dat ik het antwoord van uw ombudsdienst dan ook eerder interpreteer als een afwimpelen. 

Uw beleid getuigt van een grote halsstarrigheid.  Terwijl u van uw personeel een steeds grotere flexibiliteit vraagt, blijkt diezelfde flexibiliteit totaal afwezig in uw handelen.  Ik heb het al vaker gezien en gehoord.  Hoe hoger in de hiërarchie, hoe groter het onvermogen op te vangen wat er op de werkvloer of aan het bed leeft.  Die grotere afstand maakt het voor u mogelijk een nauwelijks te verdedigen bezoekregeling aan te houden.  U schuift de verantwoordelijkheid af naar de verpleegkundigen en de onthaalmedewerkers.  Zij staan in de vuurlinie en moeten de terechte kritiek van patiënten en hun familie opvangen.  Intussen verblijft u in uw ivoren toren terwijl u zich bekommert om de cijfertjes en een optimale zorg beschouwt als een ver-van-mijn bed-show.  In wat wij vandaag ervaren, kan ik enkel maar een intellectuele luiheid lezen.  Want wij kunnen niet begrijpen dat ons moeder, die volledig gevaccineerd is, ons vader, die eveneens volledig gevaccineerd is, niet elke dag zou mogen zien.  

Beste.  Wij hopen echt dat u onze vraag ernstig neemt.  Dat u ons niet met een kluitje in het riet stuurt.  Want dat is wat u tot op heden hebt gedaan.  Een optimale bezoekregeling, continu aangepast aan de omstandigheden vraagt om moed, zelfreflectie en alertheid.  Hiervan hebben wij voorlopig nog geen bewijs gekregen.  Wij kunnen enkel maar hopen.

Met vriendelijke groeten.