Uitgelezen: De genadestoel. Brief aan Elizabeth H. Winthrop.

Beste Elizabeth,

Soms kan een boek verrassen. Soms kan een boek behoorlijk verrassen. Uw boek heeft mij behoorlijk verrast. In positieve zin. Laat hierover geen enkel misverstand bestaan. Indien uw boek mij in negatieve zin zou hebben verrast, zou ik mij niet de moeite getroosten voor de computer te gaan zitten en een brief aan u te richten. Dat zou ik niet doen. Ook daarover mag geen enkel misverstand bestaan. Maar ik zit voor mijn computer. Ik tokkel op mijn klavier. Omdat ik hoop u duidelijk te kunnen maken hoezeer uw boek mij heeft aangegrepen.

Nog maar zelden heb ik een boek met een dergelijke intensiteit gelezen. Afleiding was uit den boze. Focus, dat moest ik hebben. Focus moest ik houden. Uw boek en ik werden de beste vrienden. De meest onafscheidelijke vrienden. De momenten, waarop wij samen waren, koester ik nu nog steeds. Als ik aan uw boek terugdenk, loop ik vol met een niet te beschrijven warmte. Als u mijn woorden leest, zal u heel waarschijnlijk twijfelen. U zal mij verdenken van een lichte neiging tot overdrijven. Toch doe ik dat niet. Overdrijven is mij volledig vreemd. Toch in deze. In deze temper ik mijn woorden van lof om de geloofwaardigheid van mijn woorden overeind te houden. Ik had nog enthousiaster kunnen zijn. Toch pas ik voor dat scenario. Omwille van die geloofwaardigheid. Daarom wik en weeg ik mijn woorden. Omdat u geloof zou hechten aan diezelfde woorden.

Als ik zou zeggen dat ik uw boek gelezen heb, zou ik liegen. Ik zou de waarheid geweld aandoen. Lezen heb ik niet gedaan. Of toch. Maar dan op een heel unieke wijze. Op een wijze, die mij in mijn carrière als lezer slechts enkele malen ten dele is gevallen. Elke scène uit uw boek ontrolt zich voor mijn ogen. Woorden worden beelden.

Ik zie de achttienjarige Willie Jones. In zijn cel in Louisiana. Ter dood veroordeeld. Ik zie zijn vader. Hij brengt op een laadkar de grafsteen voor zijn zoon naar de gevangenis. Ik zie een vrachtwagen die de elektrische stoel naar de plaats van executie voert. Ik zie de officier van justitie, die het vonnis uitsprak, twijfelen. Ik zie een echtpaar angstig wachten op nieuws van hun zoon, die als soldaat strijd levert in de Stille Zuidzee. Ik zie hoe datzelfde echtpaar betrokken raakt in het verhaal van Willie Jones.

Ik zie niet enkel Willie. Ik zie niet enkel de vader. Ik zie niet enkel de officier van justitie. Ik zie niet enkel dat echtpaar. Ik voel hun pijn. Hun onzekerheid. Hun twijfel. Hun angsten. Hun hoop. Hun verlangens. Hun dromen. Hun zoeken. Hun innerlijke strijd. Ik lees en zie uw boek. Ik moet terugdenken aan drie van mijn favoriete films. Die films zie ik in uw boek samenkomen. Ik zie Dead Man Walking van Tim Robbins. Ik zie Mississippi Burning van Alan Parker. Ik zie The Straight Story van David Lynch. Wat ik bij die films voelde, voel ik ook bij uw boek. Ik voel eenzelfde sfeer. Behalve die drie films, moet ik ook denken aan het verhaal van Romeo en Julia. Ik ben een romanticus. Ik denk vaak aan dat verhaal. Heel vaak zonder enige aanleiding. Maar nu zie ik parallellen met dat liefdeskoppel uit Verona. Willie Jones werd niet ter dood veroordeeld omwille van aanranding. Die beschuldiging is slechts schijn. Hij werd veroordeeld omwille van een onmogelijke liefde. Een liefde tussen een zwarte jongen en een blank meisje was in die tijden fout. In die tijden was het een liefde, die niet mocht beleefd worden. Jawel, u schrijft over racisme. Jawel, u schrijft over een verscheurde maatschappij.

Met de verwijzing naar die films zou u kunnen denken dat ik weinig originaliteit in uw boeken heb gevonden. Dat is het niet. Geenszins niet. U vertelt een eigen verhaal. Een eigen, origineel verhaal. Een verhaal, waarin u naar een bijzonder origineel einde toewerkt. Een einde, waar genade in vervat zit. Rechtvaardigheid. Een einde, waarin aan iedere betrokkene een nieuwe kans wordt geboden. Een nieuwe uitweg.

Ik koester uw boek. U schonk mij een boek, waarin harde, wrede momenten worden afgewisseld met mooie, emotionele momenten. In elk van die momenten heb ik het moeilijk mijn tranen te onderdrukken. Ik zou kunnen huilen omwille van de liefde. Ik zou kunnen huilen omwille van de haat. Vaak moet ik met mijn ogen knipperen. Vaak moet ik het boek heel even dichtslaan. Om terug op adem te komen. Om mij te herpakken. Jawel, uw boek doet wat met een lezer. Uw boek kan een lezer niet onbewogen laten. Uw boek gaat diep. Heel diep.

Beste Elizabeth. Het nieuwe jaar is nog maar net begonnen. Zo vroeg op het jaar lijkt het misschien een straffe bewering. Toch meen ik deze bewering te mogen doen. Omwille van al hetgeen ik u geschreven heb. Uw boek durf ik nu al op mijn lijstje te zetten. Het lijstje van de beste boeken van 2019. Zoals ik al zei, een straffe uitspraak. Uw boek is een pareltje. Pareltjes verdienen geen omzichtigheid. Pareltjes verdienen lof. Die lof mag dan al eens verpakt worden in straffe, terechte uitspraken. U verdient dat. Uw boek verdient dat.

Daarom kan ik enkel dat ene zeggen. Met respect en met overtuiging. Bedankt. Van harte bedankt.

Met vriendelijke groeten.