Beste Rory,
Op de frontcover van uw boek las ik een uitermate bondige recensie van Yuval Noah Harari. Hoogst vermakelijk noemde hij uw boek. Als die enkele woorden uw manier van schrijven zouden betreffen, kan ik hem enkel bijtreden. Uw stijl is voortreffelijk. Uw stijl is schitterend. Ondanks de doffe ellende, waarmee u al te vaak geconfronteerd wordt, moet ik dikwijls glimlachen als u diezelfde ellende tracht weer te geven. Als die enkele woorden evenwel de inhoud van uw boek zouden betreffen, dien ik afstand te nemen van Harari. Jawel, ik besef het. Het getuigt van enige waaghalzerij om in te gaan tegen de opinie van Harari. Toch doe ik het. Omdat ik de inhoud van uw boek eerder zou omschrijven als hallucinant. Als alarmerend. Als onthutsend.
In uw boek blikt u terug op uw jaren als lid van het Britse Lagerhuis. U diende als minister onder David Cameron en Theresa May. Bij Boris Johnson besloot u wijselijk een stap terug te zetten en hield u het voor bekeken. U had geproefd van het leven als politicus. De nasmaak was wrang. Bitter. Meteen in de inleiding schrijft u dat uw uiteindelijke gevoel schaamte is. In diezelfde inleiding betuigt u ook meteen uw spijt dat u in uw veroordeling niet harder kan zijn. Met dit boek zegt u dat uw regering en het Parlement tegenwoordig in een beschamende staat verkeren. Eventjes wil ik wel nog meegeven dat het tijdsbestek van uw boek loopt tot 2019. Tot het moment dat Boris Johnson als premier van het Verenigd Koninkrijk wordt aangesteld.
Om alles goed te kunnen kaderen voor de lezer beschrijft u uw jaren die voorafgingen aan uw beslissing om de politiek in te stappen. U was diplomaat in Irak. U leidde een liefdadigheidsinstelling in Afghanistan. U werd professor aan de Harvard University. Bij u begint het idee te rijpen dat politicus worden de enige manier is om tot fundamentele verandering in staten en samenlevingen te komen. In alles wat u al gedaan had zag u telkens waar het fout liep. U beseft dat u als politicus meer vat zou hebben op het gevoerde beleid. U zou kunnen corrigeren. Bijsturen. U solliciteert naar de job. U krijgt de job. Anders gezegd, u wordt verkozen.
U wordt parlementslid in een wereld die heel snel zou veranderen. Democratische neergang. Toenemend geweld. Ontheemding en armoede. De algoritmes van sociale media. Nepnieuws. Hate speech. Modi in India. ISIS in Irak. Poetin In Rusland. Trump in de Verenigde Staten. U moet aan de slag in een wereld waarvan geen mens spontaan vrolijk wordt.
In die doldraaiende wereld gaat u aan het werk. U legt getuigenis af van uw werk als parlementslid. U laat blijken dat u zich hierbij laat leiden door een zekere gedrevenheid. Door de altijd aanwezige wil dingen te veranderen. In deze getuigenis bent u open en eerlijk. U legt u zelf geen beperkingen op. Dat mag blijken als u uw licht laat schijnen over David Cameron. U geeft hem een grote onvoldoende. Op alle vlakken. Hij was blind voor de veranderingen in de wereld. Hij was totaal onmachtig om deze te voorzien en was tezelfdertijd blind voor het versnellende tempo van de wereldgebeurtenissen. Wanneer u evenwel David Cameron plaatst tegenover Boris Johnson, geeft u blijk van enige mildheid. In die vergelijking noemt u die eerste ijverig en waarachtig. Respectvol jegens het parlement, rechtspraak en oppositie. Die eerste omarmde een pluriform sociaalliberaal conservatisme. Het moet duidelijk zijn voor de lezer, Boris Johnson lust u niet. U noemt hem een chaotische en gladde zwendelaar, totaal ongeschikt om premier te zijn. Hij maakt veel wind om zijn onbekwaamheid te verhullen. Hij belooft en liegt.
Eenzelfde gestrengheid legt u aan de dag als u schrijft over Liz Truss. Alles wat zij deed, proefde naar provocatie. U ziet hoe zij het symbool wordt van de nieuwe politiek. Geen kritisch denken. Geen waarheid en rede. Geen nauwkeurigheid. Wel loyaliteit, partijdigheid en slogans. Wel macht en manipulatie. U stelt dat Truss overontwikkelde neigingen had tot versimpeling gekoppeld aan een allergie voor voorzichtigheid en details.
Men zou kunnen gaan denken dat uw boek een afrekening is met iedereen en alles. Dat is zo niet. Wanneer u schrijft over Theresa May bespeur ik een zekere sympathie. Ik betrap u op een zekere mildheid. Die mildheid sijpelt door als u uw houding moet bepalen tegenover het Withdrawal Agreement met de EU ten tijde van de Brexit. U besluit achter haar te gaan staan en haar te steunen.
Een groot deel van uw boek wordt ingenomen door de Brexit. Door het referendum. Door de campagnes. Door de Brexitonderhandelingen. Door de Brexitdeal. In die referendumcampagne moet u vaststellen dat Cameron zich houdt aan een betuttelend pleidooi zonder bezieling terwijl zijn tegenstanders zich richtten op een verhaal vol van loze beloftes. Met de uitslag van het referendum gingen alle zekerheden overboord. Chaos deed zijn intrede. Het was een afwijzing van alle partijleiders en medestanders die campagne hadden gevoerd voor Remain. Tegelijk was datzelfde referendum voor sommigen een mogelijkheid om een eigen carrière uit te bouwen.
Negen jaar lang was u politiek actief. Terugkijkend op die periode noemt u uw jaren in de politiek een schokkende opleiding in gebrek aan ernst. U stuitte op een cultuur die campagne voeren boven zorgvuldig regeren stelde, opiniepeilingen boven gedetailleerde beleidsdebatten, aankondigingen boven implementatie. Geconfronteerd met deze analyse moet ik denken aan onze parlementaire democratie in België. Ik bemerk dingen die gelijklopen. Als u het dan ook nog eens hebt over de particratie en de partijtucht, klinken de gelijkenissen nog overtuigender.
Aan het eind van het boek blikt u nog even vooruit. Naar de periode met Boris Johnson als premier. U stelt heel scherp dat het plaatsen van Johnson in het hart van een systeem dat zijn waardigheid, terughoudendheid en ernst al aan het verliezen was, enkel kan leiden tot een catastrofe. U voorspelt dat de leugenachtigheid en het wangedrag van Boris Johnson de Conservatieve Partij aan stukken zou scheuren. Ik moet zeggen, nooit eerder was een voorspelling zo dicht bij de waarheid.
Beste Rory. There’s something rotten in the state of Denmark. Dat is het enige besluit dat ik kan trekken na het lezen van uw boek. Uw boek is bijna akelig om te lezen. Omdat in uw boek alle slechte dingen samenkomen. Incompetentie. Leugenachtigheid. Corruptie. Kwaadsprekerij. Machtswellust. Ik had alle redenen om het boek aan de kant te leggen wegens te deprimerend. Toch deed ik het niet. Daarvoor had ik slechts één reden. Eén goede reden. Dat was uw pen. Uw pen waarmee u alles op een weergaloze, geniale en licht humoristische wijze weergaf. U kluisterde mij vast aan het boek. Daarvoor wil ik u danken. Van ganser harte.
Met vriendelijke groeten.
Reactie plaatsen
Reacties