Beste Kathleen,
Voor vele politici is Europa vaak een ideale afleiding om een gevoerd (en soms gecontesteerd) beleid te verantwoorden. ‘Het moet van Europa’ horen we wel meer dan eens. Daardoor wordt Europa in het verdomhoekje geduwd. Dat al te gemakkelijke excuus kleurt het beeld dat mensen hebben van Europa. Het beïnvloedt de beeldvorming in negatieve zin. Daarom meent u dat het beeld van Europa mag bijgesteld worden. Het beeld mag scherper gesteld worden. Enige nuance mag zich in het debat mengen. Om dat alles te kunnen, schreef u een boek. Een boek dat ik gelezen heb.
Om een scherper beeld van Europa te krijgen en te weten hoe het vandaag met Europa gaat, kijkt u achterom. Naar de crisissen. Want die zijn er geweest. De financiële crisis. De economische crisis. De Brexit. De migratiecrisis. De pandemie. De klimaatcrisis. De oorlog in Oekraïne. Elk van die crisissen behandelt u. Tegelijk belicht u de wijze waarop Europa met die crisissen omging of omgaat. U stelt vast dat Europa op elke nieuwe crisis sneller en daadkrachtiger reageert dan op de vorige. De Europese reactie op crisissen werd sterker en eensgezinder. Crisis na crisis was de reactie sneller en krachtdadiger.
U bent Europarlementariër. Een lezer zou dan kunnen vermoeden dat u enkel de loftrompet steekt. Dat doet u niet. U bent kritisch voor Europa. U benoemt zaken die fout liepen. Zo wijst u ondermeer op de macht van de farmaceutische lobby ten tijde van de coronacrisis. De bescherming van intellectuele eigendomsrechten kreeg voorrang op mensenlevens. Dat heeft impact gehad op onze relatie met ontwikkelingslanden. Een impact die nu doorwerkt in hun houding tegenover de oorlog in Oekraïne.
Eenzelfde kritische houding neemt u aan als u het hebt over de migratiecrisis. Deze crisis ondermijnt de geloofwaardigheid van de Europese Unie. Terecht noemt u het huidige beleid of non-beleid een humanitaire schandvlek.
Uit crisissen moeten lessen getrokken worden. Als u terugkijkt naar al die crisissen, stelt u vragen bij de unanimiteitsregel. Het besef is eindelijk overal doorgedrongen dat de crisissen en de uitdagingen die op ons afkomen simpelweg te groot zijn voor individuele landen. Het besef groeit dat de langetermijnvisie, dat één van de grote voordelen is van de Europese politiek, gecombineerd moet worden met snelheid en daadkracht op de korte termijn. Om die combinatie mogelijk te maken, moet nagedacht worden over het schrappen van de unanimiteitsregel. We moeten naar meerderheden, die al dan niet gekwalificeerd zijn.
Eén van de grote uitdagingen krijgt een centrale plaats in uw boek. De klimaatcrisis. Bij deze crisis blijft u langer stilstaan omdat Europa hierin absoluut wil bewijzen dat het een pionier is. Met enige zin voor overdrijving schrijft u dat het Europese klimaatbeleid voor de eenentwintigste eeuw kan zijn wat de sociale zekerheid was voor de twintigste eeuw: een revolutie voor onze samenleving.
U verdedigt de Europese Green Deal. Tegelijk kiest u voor de industrie. Beiden kunnen samengaan. Daarom stelt u heel scherp dat die industrie duurzaam moet zijn. Dat die industrie koolstofarm moet zijn. Hierbij lees ik ook een pleidooi om grondstoffen niét te gebruiken. Om producten niét te produceren. Om producten niét te consumeren. Even ga ik denken dat u een pleitbezorger bent van degrowth. Dat bent u niet. Wel hebt u het over minderen en zegt u dat collectieve oplossingen hierop een antwoord kunnen bieden. Waar het eigenlijk op neerkomt is dat u pleit voor groei die economische meerwaarde weet te verzoenen met sociale vooruitgang en klimaatwinst.
In het kader van de recente boerenprotesten is het heerlijk om uw standpunt over de landbouw te lezen en te zien hoe u de drogredenen weet te ontkrachten. Voor u is het heel duidelijk. Men hoeft niet te kiezen tussen boeren of klimaat. Beiden kunnen hand in hand gaan. Maar dan moeten we ons huidige model in vraag durven te stellen. Wat wij moeten doen, is een langetermijnvisie uittekenen voor onze landbouw binnen Europa. In die duurzame transitie heeft Europa een centrale rol te spelen.
U kijkt naar het verleden. U kijkt naar et heden. Een logische volgende stap is dat u ook zou kijken naar de toekomst. Logica is u niet vreemd. U kijkt dus naar de toekomst. In het hoofdstuk over de Europese Green Deal schrijft u dat een ambitieus klimaatbeleid moet gekoppeld worden aan een ambitieus sociaal beleid. Dat wordt één van de uitdagingen voor de toekomst. Om dat te realiseren pleit u voor een sociaal beschermingsmechanisme dat alle Europese burgers zekerheid biedt. Een vangnet dat een springplank kan zijn naar zelfredzaamheid en ondernemerschap. Om hiertoe te komen pleit u voor een Europees fiscaal beleid en een Europees begrotingsbeleid, dat sociale doelstellingen oplegt aan de lidstaten. Sociaal beleid moet in de kern van het Europese beleid geraken.
Doorheen uw boek pik ik heel wat interessante voorstellen op. U vraagt om eigen fiscale bevoegdheden voor Europa. Bedrijfsbelastingen zouden minstens op Europees niveau moeten georganiseerd en geharmoniseerd worden. U pleit voor een strijd tegen sociale dumping. Hierin vraagt u om strengere controles, als sluitstuk van een Europese sociale bescherming. Daarom moet de Europese Arbeidsautoriteit een echte Europese arbeidsinspectie worden. U schrijft dat een echt assertief buitenlandbeleid noodzakelijk is. Terwijl wij ons voordien enkel op de economische as concentreerden, moeten we nu ook aandacht hebben voor de militaire, diplomatieke en politieke as. U meent dat wij de Europese economie moeten versterken. Om dat te bewerkstelligen zullen wij onze afhankelijkheid moeten afbouwen. Zullen we onze economie beter moeten beschermen. Zullen we partnerschappen actief moeten opzoeken.
U kijkt naar de wereld om u heen. Dat is goed. Maar u bent een belezen iemand. U weet dus dat het goed is in eigen hart te kijken. Dat doet u. U kijkt naar de Europese instellingen en somt een aantal nodige maatregelen op om de Europese democratie te beschermen en te versterken. U pleit voor een Europese grondwet. Voor het schrappen van de unanimiteitsregel. Voor het versterken van het Europees Parlement. Voor initiatiefrecht voor datzelfde parlement. Voor transnationale lijsten en verkiezen van Eurocommissarissen.
Beste Kathleen. Bij uw boek moet ik denken aan het possibilisme van Caroline Pauwels. In haar boek Ronduit, aantekeningen van een possibilist bekent zij een possibilist te zijn. Dat betekent dat zij niet weet of de dingen beter zullen worden maar dat zij wel gelooft dat de dingen beter kunnen worden. Die woorden hoor ik weergalmen in uw boek. In uw boek lees ik eenzelfde geloof. Een geloof dat de dingen beter kunnen worden. Een geloof dat u de dingen laat doen die u nu doet. Een geloof dat u met een enorm enthousiasme voortstuwt. Een geloof dat u doet pleiten voor een sterker, socialer, rechtvaardiger en groener Europa. Uw geloof heeft mijn geloof in het Europese project versterkt. Uw geloof heeft mijn hoop versterkt. Daarvoor wil ik u danken. Van ganser harte.
Met vriendelijke groeten.
Reactie plaatsen
Reacties