Beste Rudi,
De laatste maand is Oekraïne een beetje naar de achtergrond geduwd. Zelfs in oorlogen blijkt er concurrentie te spelen. Een concurrentie om aandacht. Een boek kan dan altijd nuttig zijn om die oorlog in Oekraïne opnieuw wat meer in de schijnwerpers te plaatsen. Om meerdere redenen zet u die oorlog in de schijnwerpers. Deze oorlog is niet alleen extreem bruut. Deze oorlog is ook dichtbij. Met enige zin voor overdrijving zouden wij kunnen stellen dat deze oorlog ook onze oorlog is. Daarom acht u een boek nodig. Daarom schrijft u een boek.
Als jongeman las ik boeken over de Tweede Wereldoorlog. In die boeken zag ik kaarten waarop bewegingen van legers werden aangegeven. Dat alles ging over het verleden. In de toekomst lag enkel vrede. Zo zag ik het. Toen, als jongeman. Vandaag moet ik vaststellen dat ik het toen verkeerd had. Opnieuw is Europa in oorlog. Net iets meer dan vijfenzeventig jaar na het einde van die wereldoorlog. Helaas.
Niemand kan of wil het begrijpen. U doet een poging. Grootsheidswaanzin, frustratie en nostalgie naar vervlogen tijden van Rusland als grootmacht zou Poetin bij zijn invasie van Oekraïne kunnen bezield hebben. Om op die manier van Rusland opnieuw een machtig rijk te maken. De roemloze teloorgang van de Sovjet-Unie was voor Poetin de ergste gebeurtenis van de twintigste eeuw. Dat zou een reden kunnen zijn. Maar u gaat verder in uw zoektocht naar verklaringen. Het succes van de Oekraïense democratie en economie zou volgens u ook een verklaring bieden. Beide successen zouden voor het regime van Poetin vernederend zijn. Het kan dus een oorlog uit zelfbehoud zijn. Toch vermoedt u een groter doel. Wat werkelijk speelt is, volgens u, de wens van Poetin om de bestaande door het Westen gedomineerde wereldorde af te breken. Daarvoor gebruikt hij wapens in Oekraïne, gas in Europa en graan in Afrika.
Dat de oorlog anders verloopt dan Poetin had gedacht, is voor iedereen helder. De bedoelde regimewissel in Oekraïne is verder dan ooit. Bovendien heeft de oorlog een aantal effecten die voor Poetin ongunstig zijn. De oorlog heeft Oekraïne meer dan ooit verenigd. De Russische bombardementen maken geen onderscheid. Degenen die aanvankelijk pro-Russisch waren, moeten net zozeer schuilen voor de bommenregens. Een broederschap met de Russen, dat misschien ooit bestaan heeft, werd met de bombardementen de kop ingedrukt.
Maar het heeft voor Rusland nog andere ongewenste effecten. Met zijn oorlog heeft Poetin de Navo versterkt. In tegenstelling met zijn eisen worden Finland en Zweden lid en wordt Oekraïne kandidaat-lid. In het strategisch concept van de Navo verandert Rusland van status. In plaats van een strategische partner wordt Rusland de belangrijkste en meest directe dreiging voor de veiligheid en de stabiliteit van de Navo. Bovendien heeft deze oorlog de maskers afgeworpen. Wat Syrië niet kon, kan Oekraïne wel. Eindelijk wordt duidelijk dat Poetin de grootste oorlogsmisdadiger van de eenentwintigste eeuw is. Dat hij een moorddadige dictator is. Dat hij een echte crimineel is die een immorele oorlog voert tegen het Oekraïense volk. De oorlog heeft Europa eindelijk wakker geschud.
Verklaringen voor de oorlog. Effecten van de oorlog. Daarover schrijft u. Dat gaat vrij makkelijk. U kan naar het verleden kijken. U kan naar het heden kijken. Maar wat zijn de vooruitzichten? U beschikt niet over een glazen bol. In de toekomst kijken is heel wat moeilijker. Toch doet u een poging. In die vooruitblik staat u stil bij een nucleaire escalatie. U schat de kans in op een mogelijke derde wereldoorlog. Die mogelijke scenario’s houdt u voor het licht. Toch zijn dat niet de vragen die mij echt wakker houden. Wat ik werkelijk wil weten, is hoe wij hier ooit uit kunnen geraken. Op die vraag tracht u evenzeer een antwoord te geven. Om mij zo een voorspoedige nachtrust te bezorgen. Die garantie op een goede nachtrust kan u mij niet bieden. U weet het niet. Een oplossing acht u bijna onmogelijk. U weet niet of Poetin zal blijven gaan voor de verovering van Kiev en een bijhorende regimewissel. U weet niet of Zelensky zal blijven gaan voor de herovering van de tijdelijk bezette gebieden, inclusief de Krim. Met die doelstellingen in gedachten lijkt een diplomatieke oplossing moeilijk. Ondanks die moeilijkheid schetst u toch een aantal mogelijke diplomatieke uitwegen. Ik kan enkel maar hopen dat de wereldleiders uw boek lezen. Het kan hun inspiratie voeden.
U schrijft over het begin van de oorlog. Over het verloop van de oorlog. Over het (mogelijke) einde van de oorlog. In die verslaggeving toont u het ware en lelijke gelaat van de oorlog. U schrijft over oorlogsmisdaden. Over gruweldaden. Over massagraven. Met al die verhalen toont u de machteloze en nutteloze betekenis van oorlogsrecht. Oorlogsrecht doet vermoeden dat oorlog zich aan spelregels zou kunnen houden. Dat oorlogen kunnen gevochten worden binnen internationale rechtsregels. U laat zien dat het niet zo is. Oorlog is wreed. Oorlog is bruut. Oorlog kent geen winnaars. Oorlog kent enkel verliezers. Dat maakt uw boek nog maar eens duidelijk.
Beste Rudi. Met grote interesse las ik uw boek. U zit bovenop de zaak. U tracht alle beschouwingen en bedenkingen mee te nemen in uw blik op deze oorlog. Om zo tot een uitgebalanceerde opinie te komen. Dat is helder. Dat is nuttig. Met uw boek krijgt de lezer een zekere grip op de dingen die in Oekraïne spelen en gebeuren. Met uw boek wist u vraagtekens uit maar plaatst u tegelijk enkele uitroeptekens. Voor die heldere en alles overzienende blik wil ik u van ganser harte danken. Dank dus. Dank. Dank. Dank.
Met vriendelijke groeten.
Reactie plaatsen
Reacties