Beste Andrej,
Poetin noemt het een speciale militaire operatie. U noemt het een oorlog. Net zoals ieder weldenkend mens. In uw land woedt een oorlog. Daar kunnen wij niet om heen. Ontkennen is geen optie. Net als zwijgen geen optie is. Zwijgen doet u niet. U gaat schrijven. Dat is wat u altijd al hebt gedaan. Alleen zijn de omstandigheden nu helemaal anders. Nu kan u geen romans schrijven. Nu kan u geen kinderverhalen schrijven. Het enige wat u nu kan doen, is schrijven over de oorlog. Om getuigenis af te leggen. In uw land worden voedselmagazijnen gebombardeerd. Medicijnendepots. Bruggen waarover humanitaire hulp moet. In uw land sterven mensen. Burgers en soldaten. Vrouwen en mannen. Meisjes en jongens. U spreekt over een genocide. Want daar lijkt het op.
U schrijft een kroniek van de Russische agressie. Van Ruslands pogingen Oekraïne als onafhankelijke staat te vernietigen. Uw dagboekaantekeningen beginnen eind december 2021. Vóór de invasie. U schrijft over het dagelijkse leven in Oekraïne. U maakt kritische overpeinzingen. De kleine ergernissen over het dagelijkse leven en de politieke besluitvorming vormen op dat moment de hoofdtoon in uw aantekeningen.
U schrijft wat u denkt. Wat uw vrienden denken. Wat uw land denkt. U schrijft over de altijd aanwezige spanning omtrent een mogelijke aanval. U brengt het verhaal van escalatie. Van opbouw naar een oorlog. Maar ondanks al die verontrustende signalen is er altijd de hoop dat het niet zal gebeuren. Vaak tegen beter weten in.
En dan. Plots. 24 februari 2022. De oorlog is een feit. Alle hoop wordt bruusk weggeblazen. Uw dagboekaantekeningen veranderen van kleur. Van toon. Van frivoliteit is geen sprake meer. Oorlog verdraagt geen frivoliteit. Oorlog is rauw. Die gruwelijke rauwheid heeft gevolgen. Voor u. Voor uw land. Voor Rusland. Voor Europa. Voor de wereld. Iedereen lijkt plots wakker geworden te zijn uit een droom. Iedereen staat nu met beide voeten in de harde realiteit. Iedereen wordt geconfronteerd met een oorlog die onmogelijk leek in het Europa van de eenentwintigste eeuw. Deze oorlog zal evenwel de hele wereld beïnvloeden. Niet alleen vanwege de stroom vluchtelingen maar ook omdat een schurkachtige leider alles heeft ontwricht, economieën heeft verwoest en wereldwijd onrust en angst heeft gezaaid. Dat zijn uw woorden. Dat zijn uw vaststellingen.
Op 24 februari 2022 verliest u alles. U moet vluchten naar het westen van het land. Daar kan u terecht bij mensen die u voordien nooit kende. Op dat vluchtadres moet u vaststellen dat u verandert bent. De oorlog heeft u aangetast. U omschrijft zichzelf als iemand die het leven waardeert. Die van het leven houdt. Dat leven is weg. Die wereld is weg. U hoopt ooit terug te keren naar een wereld die u gedurende decennia om u heen hebt gecreëerd. Een wereld die u gelukkig maakt. Toch twijfelt u aan die hoop. U vreest dat die hoop niet terecht is. U schrijft dat er voor uw generatie geen normaal leven meer kan zijn. De oorlog bevindt zich diep in u. U kan niet ontkomen aan de oorlog. Alsof het een tumor is die niet kan verwijderd worden.
Uw boek is evenwel meer dan enkel persoonlijke overpeinzingen. U reflecteert niet enkel over uw eigen persoonlijke leven. In uw boek richt u zich vaak tot de wereld. Omdat u beseft dat de verwoesting en het verdwijnen van Oekraïne, indien het bewaarheid wordt, enkel maar mogelijk zal zijn met de stilzwijgende instemming van Europa en de hele beschaafde wereld. Daarom vraagt u de wereld Oekraïne te helpen. Omdat u vreest dat deze oorlog zich anders naar heel Europa zal uitbreiden.
In uw boek ergert u zich aan de halfslachtige pogingen van de Navo en Europa om te onderhandelen. U hekelt de aanvankelijk aarzelende houding van Europa over wapenleveringen. U maakt zich boos over Europese standpunten waarin wordt aangedrongen op onderhandelingen met Rusland, inclusief oproepen om verloren grondgebieden op te geven. U beseft dat standpunten van Europese landen mede worden bepaald door de eigen politieke en economische belangen. Dat is mede één van de redenen waarom u zich met uw boek tot Europa richt. Omdat u meent dat het vredelievende Europa zich niet volledig lijkt bewust te zijn van de gruwelen. Met uw boek wenst u het Russisch narratief te counteren. In Europa lukt dat nu. Maar wat met de rest van de wereld? Wat met Latijns-Amerika? Wat met Afrika?
Het mag niemand verbazen maar in uw boek veroordeelt u Poetin. U veroordeelt het systeem. Op een scherpe wijze. U schrijft hoe Poetin niet enkel Oekraïne vernietigt. Net zozeer vernietigt hij Rusland en de Russische taal. Terwijl u op scherpe wijze Poetin en zijn kliek veroordeelt, ben u mild tegenover de Russische bevolking. U schrijft dat niet heel Rusland een collectieve Poetin is maar tegelijk betreurt u dat er binnen Rusland geen collectieve anti-Poetin is.
U schrijft over gruweldaden. Over misdaden. U schrijft over bombardementen. Over vluchtelingen. U schrijft over schuilen. Over angst. Maar tussen al die miserie door meen ik toch enig lichtpuntjes te mogen ontdekken. Uw land hoopt ooit een periode na de oorlog te kennen. Er heerst optimisme over de toekomst. Zelfs in oorlogstijd. Er wordt vooruitgekeken. Na de overwinning. Want daarover bent u heel zeker, die overwinning zal komen. Uw land zal zegevieren. Wel zal het een lange weg worden. Een moeilijke weg. Daarover laat u geen enkele twijfel bestaan.
Beste Andrej. Ik heb het even nagekeken. De afstand tussen Gent en Kiev is meer dan tweeduizend kilometer. Uw land ligt niet meteen in mijn achtertuin. Dan zou al vlug de neiging kunnen ontstaan die oorlog als een ver-van-mijn-bedshow te gaan beschouwen. Dat is niet zo. In mij voel ik een zekere onrust. Een zekere angst. Om die onrust en angst weg te nemen, wens ik mij te informeren. Ik wil weten wat er gebeurt. Dat lijkt contradictorisch. Beter zou het zijn om weg te kijken. Om alles weg te duwen. Die houding zou fout zijn. Kennis lijkt mij het juiste medicijn te zijn om die angst te temperen. Om die onrust weg te nemen. Daarom las ik uw boek. Om te weten wat er in uw land gebeurt. Om te weten wat oorlog doet met een mens. U hebt alles scherp gesteld. U hebt alles duidelijk uiteengezet. Voor die scherpe blik en die kritische geest wil ik u danken. Van ganser harte.
Met vriendelijke groeten.
Reactie plaatsen
Reacties