Beste André,
Beste Ludo,
Een boek vraagt het juiste moment. Die stelling van mijn moeder kan ik ten volle onderschrijven. Ik mocht het aan den lijve ondervinden. Toen ik een eerste maal begon aan Kalme chaos van Sandro Veronesi voelde het niet goed. Ik plaatste het boek terug in de boekenkast. Toen ik een tweede maal begon aan hetzelfde boek zaten alle omstandigheden juist. Het was het juiste moment. In die mate zelfs dat het boek nu in het lijstje van mijn favoriete boeken staat.
Een beter moment om uw boek te lezen kan ik mij nauwelijks voorstellen. Enkele weken terug begon ik aan uw boek. Vandaag zijn Israël en Palestina in oorlog.
Aan het begin van uw boek schrijft u dat vrede en het Midden-Oosten twee woorden zijn die niet bij elkaar lijken te horen. Om die reden acht u het noodzakelijk over dit eeuwigdurende conflict na te denken. In die denkoefening wordt een pleitbezorger van het zionisme tegenover iemand met uitgesproken pro-Palestijnse standpunten geplaatst. André tegenover Ludo. Via een interview gaat u het gesprek aan. Omdat u beseft dat men enkel via dialoog tot vrede kan komen. Uw meningen botsen maar ook hier beseft u dat net in die botsingen misschien kan blijken waar een compromis mogelijk is.
Voor een duidelijk begrip van het conflict is een historisch besef noodzakelijk. Wij keren dus terug. Naar de Bijbelse tijden. U praat over monotheïsme en polytheïsme. Over de christelijke middeleeuwen. U praat over de kruistochten. Over de overgang van anti-judaïsme naar antisemitisme. U praat over de Protocollen van de Wijzen van Sion. Over het zionisme en de zaak Dreyfus. U praat over het Verdeelplan. Over het Arabische verzet. U praat over de opbouw van de Joodse staat. Over de oprichting van de PLO. U praat over de Zesdaagse Oorlog. Over de Jom Kipoer-oorlog. U praat over de Oslo-akkoorden. Over Camp David II en Taba.
In al die gesprekken valt mij één ding op. Over het verre verleden lijkt u het in grote lijnen eens te zijn. Hoe dichter u bij de huidige tijden komt, hoe groter de meningsverschillen worden. Dan laait het debat op. Dingen worden anders geïnterpreteerd. Worden anders gepercipieerd. Er zijn meningsverschillen over verzet en terreur. Over de Muur als apartheidsmuur of veiligheidslek. Over de Israëlische terugtrekking uit Gaza. Over Hamas als terreurorganisatie of mogelijke gesprekspartner. Over het Goldstone-rapport en de misdaden tegen de mensenrechten. Over het nieuwe Handvest van Hamas. Over de huidige Israëlische regering. Over al die punten verschilt u van mening. U legt uit waarom. U verklaart uw standpunten. U verklaart uw houding. Dat maakt het boeiend en interessant. Als lezer krijgen wij een duidelijke zicht op de beide kampen in dit debat. Alhoewel u elk tot een ander kamp behoort, lijkt u toch te beseffen dat het werkelijke probleem is dat aanhangers van eenzijdigheid in beide kampen groter in aantal zijn dan humanisten die beide groepen verdedigen. Ik kan mij inbeelden dat de huidige stand van zaken dit probleem nog groter zal maken.
Ondanks de meningsverschillen denkt u in het boek ook na over mogelijke oplossingen van het conflict. In het boek worden vijf oplossingen opgesomd en benoemd. Een status-quo. Een deportatie van de Palestijnen. Een vermenselijking van de bezetting. Een oprichting van twee leefbare staten. Een vorming van een binationale staat voor alle bewoners van de regio. U geeft beiden uw voorkeur aan. Het zal u niet verbazen maar ook hierin verschilt u van mening. Een oplossing lijkt bijna onmogelijk.
Maar toch geeft u in het boek momenten aan waarop een overeenkomst binnen handbereik was. U verwijst naar het akkoord van Taba. Naar het officieuze Genève-document. Dat akkoord en document zeggen duidelijk en precies waar de grenzen zullen lopen, waar observatieposten kunnen komen. In ruil voor concrete andere zaken. Beide houden in zich een blauwdruk van een duurzame, voor beide partijen aanvaardbare overeenkomst. Het zou dus kunnen. Misschien reikt Albert Einstein wel de meest heldere oplossing aan. Hij zegt dat vrede niet kan bereikt worden door strijdkracht. Het kan alleen bereikt worden door ons verstand. Misschien zijn die woorden wel de meest hoopgevende in dit voor de rest weinig optimistische boek.
Beste André. Beste Ludo. Ik wil u danken voor dit heldere boek. Voor dit noodzakelijke boek. Het stelt scherp. Het boek is een uitnodiging en tegelijk een uitdaging tot begrip voor beide kanten. Het boek reikt hiervoor de nodige kennis aan. Om met open vizier en een klaar hoofd te kijken naar de donkere tijden waarin Israël en Palestina zich vandaag bevinden. Voor dit alles wil ik u danken. Van ganser harte.
Met vriendelijke groeten.
Reactie plaatsen
Reacties