Beste Arlette,
Beste Evi,
Heel graag zou ik honderdtwintig jaar worden. Dat heb ik aan mezelf beloofd. Heel misschien kan u in die belofte een angst voor de dood lezen. Dat zou een interpretatie kunnen zijn. Ik wil u zeggen, dat is het niet. Eerder is het een liefde voor het leven dat mij tot dergelijke belofte brengt. Ik leef graag. In die drie woorden mag u gerust een understatement vermoeden. Daarom grijp ik mij vast aan het leven. Daarom beleef ik datzelfde leven intens. Want ondanks die gemaakte belofte getuig ik van voldoende realiteitszin om te beseffen dat het zomaar kan voorbij zijn. De dood duw ik dus niet angstvallig weg. Net daarom hou ik zo veel van het leven.
U houdt net zozeer van het leven. Die liefde delen wij. Helaas staat de dood iets centraler in uw leven. Elf jaar terug werd bij u borstkanker vastgesteld. U geneest. U herstelt. Helaas, de kanker kwam terug. Deze keer was er geen kans op genezing. Dat werd u verteld. Door dokters. Dat nieuws had ik aan mij kunnen laten voorbijgaan. Bij dat nieuws had ik schouderophalend kunnen reageren. Ongevoeligheid zit evenwel niet in mijn genen. Integendeel. Dat nieuws beroerde mij. Want niet enkel mezelf gun ik die hoge, gezegende leeftijd. Dat wens ik iedereen toe. Omdat u het nieuws kreeg dat u met grote zekerheid die leeftijd niet zal bereiken, beroerde dat nieuws mij. Maar er was nog een andere reden. Mijn moeder is achtentachtig jaar. Mijn vader is zesentachtig jaar. U zal begrijpen, hen wens ik het eeuwige leven toe. Van hen wens ik geen afscheid te nemen. Maar alweer speelt mijn realiteitszin mij parten. Het eeuwige leven zullen zij niet hebben. Afscheid zal ooit moeten genomen worden. Daarom wou ik naar u luisteren. Daarom ging ik wekelijks luisteren naar uw podcast.
De afscheidstournee van mijn moeder. Dat is de naam van de podcast. Een betere titel kon niet gekozen worden. Want in de podcast passeren uw kinderen. Uw kleinkinderen. Uw echtgenoot. Zij reflecteren. Zij vullen aan. Om op die manier uw getuigenis nog vollediger te maken. In die podcast wordt u gevraagd na te denken over het leven. Over de dood. Nu zou een mens kunnen denken dat dit alles zou neigen naar het zware. Naar het donkere. Ik kan zeggen, dat is niet zo. In uw moedige getuigenis hoor ik een ode aan het leven. In uw getuigenis hoor ik een liefde voor het leven. In uw getuigenis hoor ik een dankbaarheid voor het leven. Die liefdevolle dankbaarheid ontsteekt in mij een warme liefde. Een warme liefde voor de mens, die u bent.
U zal het niet gemerkt hebben. Toch was het zo. Elke week schoof ik mee aan uw tafel voor een koffietje. In tegenstelling tot Evi, uw dochter, en Annelies Rutten, de journaliste, stelde ik geen vragen. Ik luisterde. Ik pikte al uw woorden op. Want in die woorden schuilde wijsheid.
U praat over vele dingen. Waarvan enkele aan mij gaan kleven. Ondanks uw diagnose hoor ik u praten over gelukkig zijn en genieten. Ik hoor u zeggen dat u geen wroeging hebt. Dat u geen spijt hebt. Dat zou ik als moedig kunnen interpreteren. Dat zou ik als vreemd kunnen interpreteren. Maar dat is het niet. U verduidelijkt waardoor uw houding bijna logisch klinkt. U beseft dat de toekomst vastligt. Dat het geen zin meer heeft een bucketlist neer te schrijven. Dat het geen zin meer heeft wensen uit te spreken. Wat u wilt, is zo lang mogelijk goed te blijven. In die eenvoud schuilt een onpeilbare schoonheid die mij aangrijpt. Die mij ontroert.
In het besef dat het ooit zal eindigen leest u een uitnodiging. Een uitnodiging naar uw kinderen en kleinkinderen. U nodigt hen uit vragen te stellen. Zonder enig voorbehoud. Zonder enig taboe. Alle dingen worden bespreekbaar. Zodat alles uitgepraat wordt. Zodat bij het afscheid geen vraagtekens meer in de hoofden flikkeren. U wilt samen met hen terugkijken. Terugkijken en vertellen. Zodat uw levensverhaal vollediger wordt. Duidelijker wordt. Die vragen worden gesteld in de podcast. In die podcast geeft u de antwoorden. Want zo is het u en mij geleerd. Vragen behoren een antwoord.
Er wordt niet enkel achterom gekeken. Er wordt ook vooruitgeblikt. Naar het onvermijdbare. Er wordt vooruitgeblikt. Naar de dood. Naar het sterven. Ook hierin bent u ontzettend moedig. Ook hierin bent u ontzettend helder. U getuigt heel openhartig over de wijze waarop u wilt sterven. Terwijl u heel goed beseft dat er een verschil kan bestaan tussen de uiteindelijke realiteit en uw wensen hierover. Zo zegt u ondermeer dat u hoopt bewust te sterven. Waarbij u het hebt over afspraken over het einde. Over euthanasie. U hoopt niet enkel bewust te sterven. U hoopt ook leuk te sterven. U hoopt ook thuis te sterven. In alles wat u zegt, blijkt duidelijk dat u alles heel goed over- en doordacht hebt. Dat denken heeft u ook voorbij de dood gebracht. Want wat na de dood komt, houdt u evenzeer bezig. Van die gedachten maakt u ons ook deelgenoot.
Toch gaat het niet enkel over sterven en dood. Toch gaat het niet enkel over ziekte. U praat over de liefde. Over de kracht van de woorden ‘ik hou van u’. U praat over het ouderschap. Over opgroeien. U praat over geluk. Over zorgeloosheid. U praat over de wereld waarin uw kleinkinderen zullen opgroeien. Over het hebben van geheimen. U praat over vele dingen waarbij ik heel regelmatig instemmend knik en waarbij ik heel af en toe ‘maar ja, natuurlijk’ zeg.
De afscheidstournee van mijn moeder? Ik wist niet wat ik mocht verwachten. Maar bijna meteen voelde ik wat het zou worden. Ik werd opgenomen in een warme familie. Een familie waarin vragen vrij stond. Die warme openheid en natuurlijke wijsheid deed mij telkens weer verlangen naar de volgende week. Naar de volgende ontmoeting.
Beste Arlette. Beste Evi. Ik heb mij gelaafd aan uw woorden. Ik heb mij gewarmd aan uw woorden. U stelde vragen, die ik mij ook stelde. Vragen waarop ik het antwoord nog niet vond maar waarbij u een poging deed een (begin van) antwoord te vinden. Voor die heldere kijk op het leven en de dood wil ik u van ganser harte danken. Ik was blij een ticketje genomen te hebben voor die afscheidstournee. Daarom dus. Dank. Dank. Dank.
Met vriendelijke groeten.
Reactie plaatsen
Reacties